Kunlé Adeyemi: In de leer bij de Drijvende Architectuur Pioneer van Afrika

Ontwerper, urban onderzoeker en drijvende architectuurpionier; Kunlé Adeyemi is een visionair wiens werk allerlei disciplines en continenten omvat. In feite is er niet veel dat Adeyemi niet doet; hij is namelijk altijd geïnteresseerd in nieuwe manieren om het stedelijke concept te onderzoeken. Vooral als het gaat om de Global South en ontwikkelingslanden. Kunlé's werk omvat de planning en drijvende architectuur in het Nigeriaanse Lagos tot de meer spraakmakende ontwerpen zoals zijn 2017 Serpentine Summer House.

Adeyemi is altijd geïnteresseerd geweest in architectuur. Hij trad daarmee in de voetsporen van zijn vader en ontwierp zijn eerste gebouw toen hij nog maar een tiener was. Kunlé ontwikkelde zich verder in de legendarische studio van Rem Koolhaas, OMA (Office for Metropolitan Architecture). Sinds Adeyemi daarna zijn eigen studio in Nederland begon, wordt hij meestal geassocieerd met een specifieke beweging binnen de architectuur. Deze beweging maakt gebruik van water als basis en wordt op toepasselijk de 'drijvende architectuur' genoemd. Drijvende architectuur is de laatste jaren een hot topic geweest in stadsplanning. Het biedt een onschatbare 'blauwe ruimte' voor architecten die te maken hebben met overbevolkte stedelijke centra vol met waterwegen.

Drijvende architectuur: het tij keren voor kustgemeenschappen

Terwijl de waterstanden overal ter wereld stijgen vanwege de klimaatopwarming, zouden kustgemeenschappen die worden bedreigd door overstromingen hun huizen juist naar het water toe kunnen verplaatsen. Dit is met name interessant voor steden in de derde wereld, omdat daar een snelle verstedelijking samenvalt met de uitdagingen van de klimaatverandering. Dit vormde de aanzet tot het bekroonde project van Adeyemi; de Makoko Floating School in Lagos.

De Makoko Floating School was een van de topprojecten van zijn studio en werd gebouwd in de informele lagunestad van Lagos. Een driehoekig profiel werd samengesteld uit lokaal gewonnen hout en toegevoegd aan een drijfplatform om het boven water te houden. De drie verdiepingen van de structuur bevatten verschillende knooppunten, waaronder een school en een aanpasbare ruimte om aan de behoeften van de gemeenschap te voldoen. De school bood onderdak aan leerlingen die voorheen slechts terecht konden bij een enkel centrum in een gebied vol met overstromingsrisico's. Het dynamische bouwen functioneerde als een gemeenschapscentrum, een gezondheidscentrum en zelfs als een markt. Naast het winnen van de AR + D Award 2013 voor Emerging Architecture, werd de Makoko Floating School genomineerd voor de 2015 International Award for Public Art, naast andere onderscheidingen.

Nu gevestigd in Nederland, de wereldhoofdstad van drijvende architectuur, zet Adeyemi zich in om Nederlandse en Europese aquatische inzichten naar ontwikkelingslanden te brengen. Tegelijkertijd wil hij ook strategieën uit Afrikaanse stedelijke contexten integreren in die van het Global North.

Running Wild: architectuur in Nigeria, Tanzania en Daarbuiten

Adeyemi werkte verder aan drijvende gebouwen langs de Nigeriaanse kustlijn, dit keer met Chicoco Radio. Het project betrof een zwevend mediaplatform in Port Harcourt. Het uiteindelijke ontwerp omvat een mast die over een brug in het water stabiliseert. Dit vormt een fysieke en conceptuele poort tussen het verleden van bewoners op het land en hun toekomst op het water. Ondanks deze H2O-vriendelijke structuren doet Adeyemi graag zijn best om men erop te wijzen dat zijn praktijk niet alles te maken heeft met drijvende architectuur.

“Het gaat echt om de relatie tussen water en de stad, tussen water en mensen”, legde hij uit.

In feite is Adeyemi net zo toegewijd aan het creëren van allerlei openbare ruimtes. Een van zijn huidige projecten is de Black Rhino Academy in Karatu, Tanzania. Met drie verschillende 'eilanden' (gewijd aan 'spelen', 'leven' en 'leren') biedt de open natuur een beschermde, maar toch vrije plek voor jonge geesten om los te gaan.

Adeyemi's inzet voor het oplossen van de conceptuele en praktische problemen in een verstedelijkende wereld heeft hem veel lof opgeleverd binnen de architectonische gemeenschap. Voor 2017 werd hij de Aga Khan Design Critic in Architecture genoemd aan de Graduate School of Design van de universiteit van Harvard. Hij heeft ook deelgenomen aan de jury voor de RIBA en AIA- onderscheidingen. Bovendien won de tweede incarnatie van de Makoko Floating School - de MFS II - de gewaardeerde zilveren leeuw op de 2016 Architectuur Biënnale van Venetië.

“De innovatie van de Makoko Floating School kwam niet alleen van ons, maar van de gemeenschap zelf”, vertelde Adeyemi aan Architectural Digest. “We waren slechts de tussenpersonen bij het samenstellen van deze ideeën in een nieuwe vorm, of bij het verbeteren van wat al bestond.”

Ongeacht het tij is de focus van Adeyemi op gemeenschapsontwikkeling de echte blijvende en drijvende kracht achter zijn ideeën.